Önceki yazımızda bilişsel engellilik konusuna derinlemesine bir bakış atmıştık. Bu yazıya ulaşmak için "Bilişsel Engellilik Nedir?" bağlantısını tıklayabilirsiniz.

 

Bilişsel Engelli Kullanıcılar için Karşılaşılan Erişilebilirlik Zorlukları

Bilişsel engelli kullanıcılar için daha az karmaşık bir yaklaşım oldukça faydalı olabilir. Web tasarımcıları ve geliştiriciler, içeriği sitedeki dikkat dağıtan unsurları azaltarak ve kullanıcıların dikkatini yakalamaya odaklanarak web sitelerini daha erişilebilir hale getirebilirler.

Aşağıda, günlük yaşamlarında bilişsel veya zihinsel engellilik yaşayan kullanıcıların karşılaştığı yaygın erişilebilirlik zorluklarına ve bu zorlukların üstesinden gelmek için kullanılabilecek çözümlere bir göz atacağız.

 

Dikkat

Bilişsel engelli bireylerin dikkat eksikliği yaşama eğilimleri olabilir, bu da uzun süre boyunca bir göreve odaklanmayı zorlaştırabilir. Görevlerini tamamlamaya çalışırken, kendi düşünceleri veya dış etkenler dikkatlerini dağıtabilir. Örneğin, pop-up reklamlar gibi dış etkenler, kullanıcıların dikkatini dağıtarak işlerini yapmaktan alıkoyabilir.

Ek dikkat dağıtıcılar, kayan metin veya yanıp sönen simgeler gibi unsurları içerebilir. Bu tür dikkat dağıtıcılar, kullanıcıların orijinal görevlerini veya görevlerini nerede bıraktıklarını unutmalarına neden olabilir. Ayrıca, kullanıcıların bilişsel yükünü artırarak onları sıkıştırabilir ve bilişsel yüklenmeye yol açabilir.

 

Bilişsel Yüklenme

Bilişsel yüklenme, bilişsel engelli bir kişinin aynı anda birden fazla şeyle başa çıkması gereken bir ortamda ortaya çıkabilir.

Bilişsel yüklenme, karmaşıklık nedeniyle bilgiyi işleme yeteneğini engelleyebilir ve bu durum kullanıcılar için sinir bozucu bir deneyime yol açabilir. Bu, kullanıcılara çok fazla seçenek sunulduğunda, birini seçemiyorlarsa veya çok fazla bilgi verildiğinde veya düşünce durumları karmaşıklaştığında meydana gelebilir.

 

Anlama

Anlama, karmaşık fikirleri anlama, bilgiyi hatırlama ve sosyal ve duygusal incelemeler gibi zorlukları içeren geniş bir kavramdır. Anlama zorluğu yaşayan insanlar, karmaşık dilin (uzun cümleler, alaycı veya argo dil [slang] veya örtük anlamlar) anlaşılmasında güçlük yaşayabilirler.

 

Bellek

Bilişsel engellilere sahip kişilerin anlık, kısa vadeli ve uzun vadeli belleklerle ilgili zorlukları olabilir. Bu, bir görevi hatırlamak veya bir görevi neden başlattıklarını hatırlamak gibi işlemleri nasıl etkilediğini etkileyebilir.

Web sitelerinde, çıkış yapma veya form doldurma gibi uzun süre gerektiren işlemler, kişinin çıkış yapmanın nedenini veya form doldurmanın nasıl yapılacağını hatırlamasını gerektirebilir. Bir web sayfasında hata olduğunda, bir kişi hata mesajının ne anlama geldiğini veya hatayı nasıl gidermeleri gerektiğini hatırlayamayabilir.

 

Sorun Çözme

Bir görev sırasında sorunlar ortaya çıktığında, bilişsel engellilere sahip bir kişi bu sorunları çözemez veya çözmekte güçlük yaşayabilir. Bu, olumsuz bir kullanıcı deneyimine yol açabilir ve kullanıcının sorunu çözmeye çalışmak yerine web sitesinden ayrılmasına neden olabilir.

Kullanıcılar tarafından yaşanabilecek sorunlar, ölü HTML bağlantıları, beklenmedik bir şekilde başka bir web sitesine yönlendiren bağlantılar, belirsiz form talimatları, pop-up reklamlar ve karmaşık CAPTCHA'lar (insan doğrulama testleri) gibi sorunları içerebilir. İnsanlar ne yapmaları gerektiğini veya bir sonraki adımı nasıl atlatacaklarını işlemekte güçlük yaşayabilirler.

 

Bilişsel Erişilebilirlik Nedir?

Şimdi, bilişsel engelliliğin ne olduğunu anladığınıza göre, bilişsel erişilebilirliğin ne olduğunu ve bu tür engelliliklere sahip bireylere nasıl yardımcı olabileceğimizi anlayalım.

Kısacası, bilişsel erişilebilirlik, ürün geliştiricilerinin bilişsel yetenekleri, nörolojik farkları veya tercihleri ne olursa olsun her kullanıcıya eşit deneyimler sunmak için kullanabilecekleri stratejileri ifade eder.

Bilişsel erişilebilirliğin en iyi uygulamaları, Dünya Çapında Konsorsiyum'un (W3C) Web İçeriği Erişilebilirlik Kuralları (WCAG) tarafından tanımlanmıştır. WCAG, web erişilebilirliği ve uyumluluğunu artırmaya yardımcı olmak amacıyla tasarlanmış uluslararası bir standarttır. Bu kurallar sayesinde, büyük organizasyonlar da dahil olmak üzere tüm organizasyonlar, bilişsel erişilebilirliği bir öncelik haline getirmeli ve bu yönde sorumluluk taşımalıdır.

 

Web Sitenizin Bilişsel Erişilebilirliğini Nasıl İyileştirebilirsiniz?

Kullanıcıların bilgiyi nasıl işleyebileceğini dikkate alan bileşenleri entegre ederek, web sitelerini bilişsel engelli bireyler için daha erişilebilir hale getirebilirsiniz. WCAG, özellikle bilişsel erişilebilirliği geliştirmek için aşağıdakilerin entegre edilmesini önerir:

Açılır pencereleri sınırlayın: Çok sayıda açılır pencere veya diğer animasyonlardan kaçının, çünkü bunlar bilişsel engelli kullanıcıların dikkatini dağıtabilir. Pop-up reklamlar kullanıyorsanız, bunların sayısını azaltın ve kullanıcıların bunları kolayca kapatmasına veya devre dışı bırakmasına izin verin.

Gezinmeyi basitleştirin: Gezinme mekanizmalarını sayfadan sayfaya aynı tutun. Bu, ekran okuyucuları veya yardımcı teknolojilere bağımlı olan kullanıcıların sitede kolayca gezinmelerine yardımcı olabilir.

Resimler için alternatif metin sağlayın: Doğru alternatif metin, görsellerin amacını ve işlevini açıklayarak kullanıcılara daha fazla bağlam sağlar.

Belleğe dayalı işlemlerden kaçının: Çok fazla ezber gerektiren işlemlerden kaçının. Örneğin, şifre alanlarının kullanıcıların şifre yöneticilerini ve diğer yöntemleri kullanmalarına izin veren kopyala ve yapıştır işlevini desteklemesi gerekebilir.

Otomatik oynatmadan kaçının: Otomatik oynatma tüm kullanıcılar için dikkat dağıtıcı olabilir, ancak bilişsel engelli bireyler için özellikle sorunlu olabilir. WCAG, "hareketli, yanıp sönen veya kaydırılan" bilgilerin duraklatılabilmesini, durdurulabilmesini veya gizlenebilmesini gerektirir.

Açıklayıcı ve özgün sayfa başlıkları yazın: Sayfa başlıkları, birden fazla tarayıcı penceresi açıkken insanların ihtiyaç duydukları içeriği bulmalarına yardımcı olabilir. Sayfanın başlığı, konusu veya amacını açıklamalıdır.

Açık talimatlar sağlayın: Formlar ve diğer etkileşimli öğelerle ilgili talimatların net ve anlaşılır olduğundan emin olun. Bu, kullanıcıların bir işlemi tamamlamak için ne yapmaları gerektiğini anlamalarına yardımcı olabilir.

Sonuç olarak, web sayfalarındaki dikkat dağıtıcı unsurları azaltmak, beyaz alanı stratejik olarak kullanmak, gezinmeyi basitleştirmek ve daha sezgisel bir web sitesi tasarımı oluşturmak, bilişsel erişilebilirliği artırmanın temelini oluşturur.