Dünyada erişilebilirlikle ilgili yasal düzenlemeler
Bu yasalar ve standartlar, erişilebilirliği teşvik etmek ve engellilere daha iyi erişim sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Ancak, yerel yasal düzenlemeler ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir, bu nedenle belirli bir bölge veya ülke için geçerli olan yasal gereksinimleri incelemek önemlidir. Ayrıca, WCAG gibi uluslararası standartlar, çoğu ülke tarafından referans olarak kabul edilir.
Şimdi isterseniz bu yasal düzenlemeleri kısaca tanıyalım.
Amerika Birleşik Devletleri - Amerikan Engelliler İçin Adalet Yasası (ADA)
Amerikan Engelliler İçin Adalet Yasası (ADA), Amerika Birleşik Devletleri'nde 26 Temmuz 1990 tarihinde yürürlüğe giren bir federal yasadır. ADA, engellilere eşit haklar ve fırsatlar tanımak amacıyla tasarlanmıştır. Temel amacı, engellilerin ayrımcılığa uğramadan iş, eğitim, ulaşım ve diğer yaşamsal alanlara erişimlerini sağlamaktır.
ADA, engellilerin kamu ve özel sektördeki iş yerlerine, eğitim kurumlarına, kamu binalarına ve toplum hizmetlerine eşit erişim hakkına sahip olduğunu vurgular. Yasaya göre, engellilere karşı ayrımcılık yapılması yasaklanmıştır. İşverenler, eğitim kurumları ve diğer hizmet sağlayıcıları, engellilere uygun düzenlemeler yapma ve erişilebilirlik sağlama yükümlülüğü altındadır.
ADA, Amerika'da engellilerin yaşam kalitesini artırmayı ve topluma tam katılımlarını teşvik etmeyi amaçlayan önemli bir adımdır. Yasayla birlikte, engellilerin haklarının korunması ve ayrımcılığa karşı mücadele ön planda tutulmuştur.
Amerika Birleşik Devletleri - Section 508 Uygulama Standartları
Amerika Birleşik Devletleri'nde 508 Uygulama Standartları, federal hükümetin elektronik ve bilgisayar tabanlı bilgi ve iletişim teknolojilerini (BT) kullanırken engelli bireylerin erişimini ve kullanılabilirliğini sağlama amacı güden bir yönetmelik setidir. Bu standartlar, 1998 yılında yürürlüğe girmiştir ve özellikle federal kurumlar tarafından üretilen veya kullanılan BT ürünleri ve hizmetleri için geçerlidir. Bunun temel amacı, engelli bireylerin bilgiye ve iletişime erişimini kolaylaştırmak ve bu kişilerin federal hükümetin faaliyetlerine eşit bir şekilde katılımını sağlamaktır.
508 Uygulama Standartları, sesli okuma yazılımları, ekran okuyucuları, büyüteçler ve diğer yardımcı teknolojiler kullanarak erişim sağlayan engelli bireylerin ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlar. Bu standartlar, federal hükümetin web siteleri, belge paylaşımı, elektronik posta, multimedya içerik ve diğer dijital ürünlerin engelli dostu olmasını gerektirir.
508 Uygulama Standartları, Amerika Birleşik Devletleri federal hükümetinin kamu hizmetlerini ve bilgi kaynaklarını tüm vatandaşlarına açık ve erişilebilir hale getirme taahhüdünü yansıtmaktadır. Bu standartlar, engelli bireylerin dijital dünyada eşit fırsatlara sahip olmalarını teşvik ederken, federal kurumların uyumlu olmaları ve erişilebilirlik konusunda adım atmalarını sağlar.
Avrupa Birliği - Avrupa Engelliler İçin Standartlar EN 301 549
Avrupa Engelliler İçin Standartlar EN 301 549, Avrupa Birliği (AB) tarafından kabul edilen bir teknik standarttır ve özellikle bilgi ve iletişim teknolojileri (BT) alanında erişilebilirlik ve kullanılabilirlik konularında odaklanır. Bu standart, engelli bireylerin, özellikle dijital ortamlarda, bilgiye ve iletişime erişimlerini kolaylaştırmak amacıyla geliştirilmiştir. EN 301 549, 2014 yılında ilk kez yayımlanmış ve daha sonra revize edilmiştir.
EN 301 549, kamu kurumları ve tedarikçileri tarafından uygulanan BT ürünleri, yazılımlar ve web siteleri gibi dijital araçların, engelli bireylerin ihtiyaçlarına uygun olmasını sağlamayı hedefler. Bu standart, sesli okuma yazılımları, ekran okuyucuları, büyüteçler ve diğer yardımcı teknolojileri kullanarak erişim sağlayan engelli bireylerin gereksinimlerini göz önünde bulundurur.
EN 301 549, Avrupa Birliği'nin Engelliler İçin Eşitlik ve Erişim Direktifi (2016/2102) ile uyumlu bir şekilde tasarlanmıştır. Bu standart, AB üye ülkelerine ve kamu kurumlarına, dijital içeriklerin ve teknolojilerin engelli bireyler için daha erişilebilir ve kullanılabilir hale getirilmesi konusunda rehberlik eder. EN 301 549, engelli bireylerin toplum içinde daha fazla katılımını ve eşit fırsatları teşvik ederken, dijital dünyada ayrımcılığı önlemeyi amaçlar.
Dünya Çapında - Web İçeriği Erişilebilirlik Kılavuzu (WCAG)
Web İçeriği Erişilebilirlik Kılavuzu (WCAG), internet siteleri ve diğer dijital içeriklerin engelli bireyler tarafından daha kolay erişilebilir ve kullanılabilir olmasını sağlamak amacıyla oluşturulmuş bir uluslararası standarttır. WCAG, World Wide Web Konsorsiyumu (W3C) tarafından geliştirilmiş ve 1999 yılında ilk kez yayımlanmıştır. Bu kılavuz, internetin daha geniş bir kullanıcı kitlesi tarafından kullanılabilir olmasını ve dijital eşitsizliği azaltmayı hedefler.
WCAG, dört temel prensibe dayanır: Algılanabilirlik, Anlaşılırlık, Çalışılabilirlik ve Tolerans. Bu prensipler, farklı engellilik türlerini ve kullanıcıların farklı ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak web içeriğinin geliştirilmesini yönlendirir. WCAG 2.0 ve sonrasındaki sürümleri, farklı seviyelerde erişilebilirlik gereksinimlerini (A, AA ve AAA) içerir, böylece farklı projeler ve kullanım senaryoları için uygun seviyede erişilebilirlik sağlama esnekliği sunar.
WCAG, web geliştiricileri, tasarımcılar ve içerik sağlayıcıları için bir rehber niteliği taşır ve engelli bireylerin web üzerindeki deneyimlerini iyileştirmeyi amaçlar. Bu standartlar, metin alternatifleri, klavye erişimi, renk kontrastı, gezinme kolaylığı ve daha birçok özellik gibi bir dizi kriteri içerir. WCAG uyumlu bir web sitesi veya uygulama, engelli kullanıcıların daha rahatça içeriklere erişmelerine ve etkileşimde bulunmalarına olanak tanır. Ayrıca, WCAG uyumlu olmak, web sitesi sahiplerine yasal ve etik sorumluluklarını yerine getirme konusunda yardımcı olur.
WCAG hakkında daha geniş bilgi almak isterseniz "WCAG nedir ve neden önemlidir?" yazımızı okuyabilirsiniz.
Kanada - Engellilere Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Yasası
Kanada'da Engellilere Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Yasası (Disability Discrimination Act), ülkedeki engellilere yönelik ayrımcılığı yasal olarak yasaklayan ve engelli bireylere eşit haklar ve fırsatlar tanımaya odaklanan önemli bir yasadır. Bu yasa, Kanada İnsan Hakları Komisyonu (Canadian Human Rights Commission) tarafından denetlenir ve uygulanır. Temel amacı, engellilerin tüm yaşam alanlarında, iş yerlerinde, eğitim kurumlarında, kamu hizmetlerinde ve diğer toplumsal alanlarda ayrımcılığa uğramadan tam katılımını sağlamaktır.
Engellilere Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Yasası, engellilere yönelik ayrımcılığı önlemek için çeşitli önlemler içerir. Bu yasa, işverenlerin, eğitim kurumlarının, kamu hizmetlerinin ve diğer hizmet sağlayıcılarının engellilere karşı ayrımcılık yapmamasını, erişilebilirlik sağlamasını ve engellilere uygun düzenlemeleri yapmasını gerektirir. Ayrıca, bu yasa, Kanada genelindeki insan haklarına saygıyı teşvik eder ve engellilere adalet ve eşitlik sağlama amacı taşır. Kanada'da engellilere yönelik ayrımcılıkla mücadelede önemli bir araç olan bu yasa, toplumda daha fazla eşitlik ve engellilerin haklarının korunmasını destekler.
Avustralya - Engellilere Eşit Fırsat Yasası (Disability Discrimination Act)
Avustralya'da Engellilere Eşit Fırsat Yasası (Disability Discrimination Act), 1992 yılında yürürlüğe giren önemli bir insan hakları yasasıdır. Bu yasa, engellilere yönelik ayrımcılığı yasaklar ve engelli bireylerin toplumsal, ekonomik ve eğitimsel alanlarda eşit fırsatlara sahip olmalarını teşvik eder. Engellilere Eşit Fırsat Yasası, Avustralya'daki engellilere, ayrımcılıkla mücadele edebilme ve haklarını savunabilme yetkisi verir.
Bu yasa, kamu hizmetleri, iş yerleri, eğitim kurumları, konut, ulaşım, sağlık hizmetleri ve diğer birçok alanda engellilere ayrımcılık yapılmasını yasaklar. Yasaya uymayanlar hakkında hukuki işlem başlatılabilir. Engellilere Eşit Fırsat Yasası, engelli bireylerin engelleri aşabilmeleri için gerekli düzenlemelerin yapılmasını ve erişilebilirlik standartlarının uygulanmasını da teşvik eder. Bu sayede, Avustralya'da engelli bireylerin tam katılımını sağlamak ve ayrımcılığı önlemek amaçlanır. Yasaya uygunluk, Avustralya toplumunda engellilerin haklarını ve eşitliği korumak için önemli bir araçtır.
Birleşik Krallık - Eşit Fırsatlar ve İnsan Hakları Komisyonu Yasası
Birleşik Krallık'ta Eşit Fırsatlar ve İnsan Hakları Komisyonu Yasası (Equality and Human Rights Commission Act), 2006 yılında kabul edilen önemli bir yasadır. Bu yasa, Eşit Fırsatlar ve İnsan Hakları Komisyonu'nu (Equality and Human Rights Commission - EHRC) kurarak insan hakları ve eşit fırsatlar konularında ülke çapında denetim ve koruma sağlar. EHRC, İngiltere, İskoçya ve Galler'de insan haklarına ve eşitliğe ilişkin yasaların uygulanmasını gözetir.
EHRC'nin temel amacı, cinsiyet, yaş, etnik köken, dini inanç, engellilik ve diğer ayrımcılık konularında insan haklarını ve eşit fırsatları korumak ve teşvik etmektir. EHRC, eşitlikle ilgili yasaların uygun bir şekilde uygulanmasını denetler, toplumsal ayrımcılığı önlemeye çalışır ve eşit fırsatlara erişimi teşvik eder. Ayrıca, insan hakları ihlallerine karşı şikayetlerin incelenmesi ve bu ihlallerin önlenmesi için çalışır. Eşit Fırsatlar ve İnsan Hakları Komisyonu Yasası, Birleşik Krallık'ta insan haklarını ve eşitliği korumak ve desteklemek için etkili bir araç olarak kabul edilir.